भौतिकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक-२०२३ ने सन्मानित झालेल्या क्षेत्रामध्ये आयआयटी मुंबईच्या संशोधकांचे योगदान

The first-of-a-kind study has used remote sensing data to quantify long-term soil losses across the entire Western Ghats region.

सांडपाणी व जलाशयांमध्ये रोगजनक विषाणु आणि जीवाणुंचा शोध घेण्यासाठी एक नवे पोर्टेबल डीएनए सेन्सर

प्रस्तुत मटेरियल त्यावरील पडलेल्या प्रकाशापैकी ८७% हून अधिक प्रकाश वापरण्यायोग्य ऊष्मा-ऊर्जेत रूपांतरित करते.

लहान रोबॉट्स द्वारे रेकॉर्ड केलेल्या व्हिडिओमधून अनभिप्रेत हालचालींचे व्यत्यय काढून टाकू शकणारे एक नवीन अल्गोरिदम

शहरांतील पाणीपुरवठा व सांडपाणी व्यवस्थापन शाश्वत आणि परिवर्तनशील करण्यासाठी केंद्रीय वितरणाची चालू पद्धत बदलून प्रवर्धित विकेंद्रीकृत प्रणालींबाबत विचार करणे आवश्यक आहे असे नवीन अभ्यास सांगतो.

वॅलरायझेशन वर केलेल्या उल्लेखनीय संशोधनाबद्दल आयआयटी मुंबईच्या प्रा. देबब्रत मैती यांना शांती स्वरूप भटनागर पुरस्कार -२०२२ ने गौरविण्यात आले.

मिश्रधातूंमधील विस्थानने आणि त्यांची अंतर्गत परस्परप्रक्रिया समजून घेतल्याने त्यांचे गुणधर्म नेमकेपणाने निश्चित करता येतील.

अनेक अणू एकत्र येऊन रेणू तयार होताना अणूंची त्या रेणूमधली मांडणी वेगवेगळ्या पद्धतीने होऊन त्याच्या वेगळ्या रचना तयार होऊ शकतात. अश्या रचनांना समसूत्री(आयसोमर/isomer) म्हणतात. काही समसूत्रींतील अणूंच्या रचना एकमेकांचे आरशातले प्रतिबिंब असतात. जसे दोन हात एकमेकांवर ठेवल्यास तंतोतंत जुळत नाहीत, तश्याच ह्या रचना एकमेकांवर ठेवल्यास जुळत नाहीत. अशा रेणूंना हस्तसम (कायरल/ chiral) रेणू म्हणतात. हस्तसम रेणूची एक रचना औषधी असू शकते तर दुसरी शरीराला हानिकारक. पेनिसिलिनचा रेणू याचे उत्तम उदाहरण आहे.

पेशीच्या आतमध्ये आणि रक्तप्रवाहात मेद वाहून नेणारे काही विशिष्ट रेणू नवीन संशोधनातून पुढे आले आहेत.