क्षयरोगाच्या जीवाणूंच्या बाह्य आवरणात सुप्तावस्थेत झालेल्या बदलांमुळे ते अँटीबायोटिक्स पासून बचाव करून दीर्घकाळ जिवंत राहू शकतात असे संशोधकांना दिसून आले.

Engineering

बेंगलुरु

तापविद्युत उपकरणांच्या नव्या संरचनेमुळे शक्ती व कार्यक्षमता, दोन्ही वाढवता येतील

इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे वापरताना उद्भवणारी एक लक्षणीय समस्या म्हणजे त्यांतून उत्पन्न होणारी उष्णता. ह्यामुळे विद्युत ऊर्जा तर वाया जातेच, पण खूप गरम झाल्याने उपकरणाचेही नुकसान होऊ शकते. उष्णतेचे विद्युत ऊर्जेत व विद्युत ऊर्जेचे उष्णतेत रूपांतर करणारे तापविद्युत साहित्य वापरून इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांतून उत्पन्न झालेल्या उष्णतेचे रूपांतर परत विद्युत ऊर्जेत करता येईल. यामुळे ऊर्जेचा अपव्यय टळेल आणि उपकरणेही अति तापणार नाहीत. 

मुंबई

औषधीय रेणूंच्या संरचनेसाठी आवश्यक इष्ततम संप्रेरकांची निवड करण्यासाठी मशीन लर्निंग तंत्राचा वापर 

मुंबई

दूषित पाण्यातून जड धातू दूषितांना एकाच टप्प्यात काढून टाकण्यासाठी संशोधकांनी तयार केली नवीन सामग्री

मुंबई

नवीन संशोधनाने सिद्ध केले की रंग किंवा शाईच्या वाळलेल्या डागाचा आकार त्यातील कणांच्या आकारमान व प्रमाणावर अवलंबून असते

इंकजेट प्रिंटरसाठी ठराविकच शाई वापरावी असे का बरं सांगितले जाते?  कुठला इतर रंग किंवा वेगळी शाई वापरली तर का चालत नसावी? शाई योग्य नसेल तर पूर्ण व एकसमान छ्पाई होत नाही. छापण्यासाठी वापरली जाणारी शाई एक कलिल असते - म्हणजे घनपदार्थाचे बारीक कण द्रव पदार्थात निलंबित असतात. कागदावर एकसमान छापले जावे अश्या रीतीने घन कणांचा आकार व संहती ठरवून शाई तयार केली जाते.

मुंबई

सुधारित वर्धन विनिर्माण (इम्प्रुव्हड ऍडिटिव्ह मॅन्युफॅक्चरिंग) वापरून झीज झालेले औद्योगिक भाग दरुस्त करण्याची भारतीय तंत्रज्ञान संस्था मुंबई येथील संशोधकांनी प्रस्तावित केलेली नवीन पद्धत, उद्योगक्षेत्राच्या शाश्वत वाढीसाठी उपयुक्त ठरेल|

 

बेंगलुरु

माती सुपीक करणारे स्यूडोमोनास जीवाणू, कीटकनाशक म्हणून वापरल्या जाणाऱ्या कार्बेरिलचे विघटन करण्यासही सक्षम असल्याचे संशोधनातून पुढे आले आहे

बेंगलुरु

चेन्नईमधील पूरस्थितीचे पूर्वानुमान वर्तविण्यासाठी भारतीय तंत्रज्ञान संस्था मुंबई येथील संशोधकांनी नवी प्रणाली विकसित केली

मुंबई

संशोधकांनी विकसित केले स्थिर, कमी ऊर्जा वापरणारे ट्रानसिस्टर बनवण्याचे नवीन तंत्र 

मुंबई

आयआयटी मुंबई येथील संशोधकांनी पूर्णपणे भारतात रचित व उत्पादित असा पहिला स्वदेशी मायक्रोप्रोसेसर तयार केला आहे

मुंबई

भारतीय तंत्रज्ञान संस्था, मुंबई येथील स्थापत्य विभागात कार्यरत, प्राध्यापक सुबिमल घोष यांना वैज्ञानिक आणि औद्योगिक संशोधन परिषद (सी एस आय आर) पुरस्कृत शांती स्वरूप भटनागर पुरस्कार २०१९ जाहीर झाला आले. भूपृष्ठावरील प्रक्रियांचा भारतीय पर्जन्यमानावर कसा प्रभाव पडतो तसेच क्षेत्रीय पर्जन्यमान आणि त्याचा अंदाज अचूकपणे वर्तविण्यासाठी त्याचा उपयोग कसा करता येईल, यासाठी त्यांनी दिलेल्या महत्त्वपूर्ण योगदानाबद्दल हा पुरस्कार त्यांना प्रदान करण्यात आला.

Search Research Matters